In de media

Surviving Narcissists and Psychopaths,

documentaire over narcistisch misbruik

Deze documentaire is speciaal voor de overlevenden van narcisten en psychopaten, en over hoe het is om een relatie met hen te hebben. We bespreken de verwarring, de gezondheidsproblemen vanwege het trauma en waarom het zo moeilijk is om weg te komen van dit soort relaties. Samen met Sam Vaknin en Jan Storms heb ik mijn professionele opvattingen mogen bijdragen in Surviving Narcissists and Psychopaths.

Je kunt de volledig documentaire via onderstaande gratis bekijken op YouTube: (Engelse taal):

Holistik 24.09.2020

Detox je liefdesleven: déze rode vlaggen wijzen op een giftige relatie

‘Giftig’ (of toxic) is een label dat vaak op mensen en relaties wordt geplakt. Positief klinkt het natuurlijk niet, maar wat bedoelen we er nou écht mee? Hoe herken je een ‘giftig’ persoon, en – misschien nog wel belangrijker – welke rode vlaggen duiden op een toxische relatie? Deze vragen (en vele andere) beantwoordt Mjon van Oers in haar derde boek Detox je liefdesleven: herstellen van giftige relaties. Eerder schreef zij de succesvolle titels Voorbij het narcisme en Narcistisch misbruik in de liefde. Haar nieuwste boek helpt je om radicale zelfliefde te ontwikkelen. Juist wanneer je uit een toxische relatie komt…

Detox je liefdesleven: déze rode vlaggen wijzen op een giftige relatie

Een giftige relatie is de ergste vorm van negatieve energetische besmetting tussen twee mensen, zo vertelt Mjon van Oers in haar nieuwe boek Detox je liefdesleven: herstellen van giftige relaties. Het is een dynamiek die je wereldbeeld én zelfbeeld kan aantasten. Het lastige is dat elke relatie anders is. Een giftige relatie kan bijvoorbeeld ook ontstaan tussen twee gezonde mensen die elkaars (jeugd)trauma triggeren. Dat kan weliswaar tot complexe problemen leiden, maar in sommige gevallen kan die dynamiek wél uitgroeien tot een gezond samenzijn. Aan het andere uiterste zijn er giftige relaties waarin een gezond persoon bijvoorbeeld samen is met een narcist of psychopaat. Er kan sprake zijn van misbruik (fysiek of emotioneel) en de relatie is eigenlijk niet te redden.

Het belang van herkenning

Waar je relatie ook valt op het spectrum, giftigheid herkennen is belangrijk. Misschien zodat je eindelijk ziet dat er iets goed mis is en je weg moet wezen. Misschien gewoon zodat je helderder voor ogen krijgt waar jij en je partner aan kunnen werken. In dat laatste geval is het wel belangrijk dat jij en je partner geen therapeut voor elkaar worden. Zoek liever professionele hulp voor jullie samen en richt je verder op je eigen helingsproces.

Is of was mijn relatie giftig?

Twijfel je nog of je relatie giftig is of was? Mjon van Oers stelde een lijst op met vragen die je jezelf kunt stellen om erachter te komen. Hieronder hebben we er een paar overgenomen:

• Voel ik me vrij om te zijn wie ik ben en te doen wat ik wil, te veranderen en te groeien?
• Is er een wederzijds verlangen om aan problemen te werken?
• Is deze relatie gebaseerd op eerlijkheid en vertrouwen?
• Geeft deze relatie me een goed gevoel over mezelf?
• Voel ik me nerveus of juist op mijn gemak bij mijn partner?
• Voel ik me veilig, gesteund en gewaardeerd?
• Respecteert mijn partner mijn emotionele, seksuele en morele grenzen?
• Kan ik mijn gedachtes en gevoelens openlijk uiten bij mijn partner?
• Toont mijn partner spijt voor wangedrag?
• Voel ik me gelijkwaardig aan mijn partner?

Ontsnappen

Als je in een giftige relatie zit, voel je je vaak een beetje gevangen. Vandaar dat weggaan kan voelen als ‘ontsnappen’. Als je besluit een giftige relatie te beëindigen, is het vaak het beste om helemaal geen contact meer te hebben met je ex, indien mogelijk. De relatie voelde waarschijnlijk in meer of mindere mate dramatisch. Het contact verbreken kan ervoor zorgen dat je de dingen weer helder en realistisch ziet. Bovendien kun je je dan echt richten op je eigen herstel. Je hebt waarschijnlijk even tijd en ruimte nodig om de weg naar jezelf terug te vinden.

Herstellen

Maar hoe doe je dat: terugkomen bij jezelf? Belangrijker: hoe voorkom je dat je terug wordt gezogen naar die draaikolk van drama? Mjon van Oers geeft de volgende tips:

• Creëer een sterk supportteam om je heen van vrienden en familie met wie je je helingsproces kunt delen.
• Praat eventueel met een therapeut of met lotgenoten (fysiek of online).
• Rustig nadenken over je eigen aandeel in een relatie is belangrijk, maar geef jezelf vooral niet van alles de schuld.
• Schrijf. Hou een dagboek bij, schrijf een verhaal over je ervaring, schrijf brieven die je niet gaat versturen. Zo krijg je meer inzicht in jezelf en leer je je ware zelf beter kennen. Stel jezelf vragen als: Wat is de oorzaak van mijn relatieproblemen? Wat heb ik van deze ervaring in mijn liefdesleven geleerd? Wat zijn de gevolgen van deze giftige relatie? Hoe zou ik het de volgende keer anders doen?

11 sleutels

Het ontsnappen aan en herstellen van een giftige relatie is sleutel 1 in het detoxen van je liefdesleven. Het schrijven is daarbij volgens Mjon van Oers een hele belangrijke zelfhulpmethode die je meteen vanaf het begin kunt toepassen. In haar boek Detox je liefdesleven: herstellen van giftige relaties, vind je de 10 andere sleutels. Deze ondersteunen je in de nasleep van een giftige relatie en helpen je te voorkomen dat je nog eens in zo’n energiezuigende dynamiek belandt.

Recensie in Het Laatste Nieuws (BE) 17.10.2020

Detox je liefdesleven

Detox je liefdesleven gaat over
het herstellen van giftige relaties. Het zou een blauwdruk zijn
voor het ontgiften van je liefdesleven. Op de achterflap lees ik:
“Ben jij er klaar voor om voor jezelf te kiezen en je liefdesleven
te veranderen? Met de 11 sleutels in dit boek neemt Mjon van
Oers je stap voor stap mee om dat te kunnen doen.” Kom maar
op met die sleutelbos, ik ben benieuwd.

EERSTE INDRUK: Dit zelfhulpboek gaat over het terugvinden
van je levenskracht. Over jezelf zuiveren zodat je een diepere
relatie met jezelf op elk niveau kan aangaan. Klinkt veelbelo-
vend maar ook nog wel heel vaag. Het is wel duidelijk dat het
geen takenlijstje is om snel af te handelen. Het vraagt moed en
toewijding en zal me na vandaag nog lang bezighouden.

TWEEDE INDRUK: Dit boek belooft een multidimensionale aan-
pak waarin ook voeding, beweging en seksuele energie aan bod
komen. Het is onprettig om gewezen te worden op mijn drang
naar co-dependency, zoals de auteur dat noemt. Ik heb als kind
de gewoonte aangenomen om mijn eigen behoeften opzij te
zetten en te zorgen voor anderen. Een gebrek aan persoonlijke
grenzen. Rillingen, en niet door het herfstweer buiten.

MET FLUO AANGEDUID: “Blijf je lang boos, dan kan dit tot
wrok en bitterheid leiden. De emotie wordt jou dan de baas. Dus
wanneer je woede voelt, zelfs als het gerechtvaardigd is, dan
straal je nog altijd die energie van disbalans uit. Je bent mis-
schien nog boos en daarom wil je blijven vechten tegen je giftige
ex. Maar als je blijft vechten en als je een strijder wilt zijn, dan
blijf je het gevecht en de weerstand ook aantrekken. Wanneer je
stopt met vechten en jezelf met de natuurlijke flow van het
leven mee kunt laten stromen, dan stroom je naar wat je wilt.”

NOOIT MEER VERGETEN: Ik zit nog in een survivalmodus die ik
stilaan moet overstijgen. Door te stoppen met aan hem te den-

ken. “Aangezien je brein je ex nog lang na de relatie in verband
kan brengen met verslavende chemicaliën die je hersenen aan
het begin van de relatie aanmaakten (adrenaline, het knuffel-
hormoon oxytocine en dopamine), zijn alleen je gedachten al
genoeg voor een hormonale reactie. Hieruit volgen dan de pijn
en het gemis.” Bám. Wist ik niet. Dat
detoxen is dus niet mentaal maar ook écht
fysiek. Bij elke gedachte aan hem ga
ik voortaan iets doen wat me afleidt.
Touwtjespringen of zo.

Recensie De Leestafel 16.10.2020

Detox je liefdesleven
Herstellen van giftige relaties

Het hart en het inwendige hoofd/het brein op de cover van het boek geven de inhoud beeldend weer. Giftige relaties hebben namelijk op beide een flinke impact. Hoe heftig dat kan zijn hebben we bijvoorbeeld al kunnen lezen in het voorgaande boek van Mjon van Oers getiteld Narcistisch misbruik in de liefde. In dat boek gaf zij in duidelijke taal al aan hoe je uit hun greep kunt komen én blijven en gaf ze o.a. ook advies over hoe je kunt herstellen van deze relatie. Het prettige van dat boek is o.a. dat Mjon van Oers niemand veroordeelt, de narcist niet maar ook degene niet die slachtoffer is geweest of geworden van narcistisch misbruik.
Mijn verwachtingen zijn dan ook hoog gespannen als ik dit boek Detox je liefdeslezen ontvang en mag gaan lezen. Zal het net zo makkelijk leesbaar en net zo enorm informatief en inzichtgevend zijn als eerder genoemd boek?

Als eerste wordt de giftige relatie gedefinieerd, zodat duidelijk is wat daaronder verstaan wordt. "Een giftige relatie is een verbinding die schadelijk voor je is. Je zou kunnen zeggen dat een giftige relatie de ergste vorm van negatieve menselijke energieke besmetting' is. Het heeft een negatieve invloed op de manier waarop je naar de wereld kijkt, en nog belangrijker, de manier waarop je naar jezelf kijkt."
Vervolgens geeft Mjon van Oers de lezer handvatten om weer een nieuw leven op te bouwen na die giftige relatie in de vorm van 11 sleutels.

Anders dan in het boek over narcisme, waarin vooral werd uitgelegd wat narcisme is en wat voor invloed dat op het slachtoffer van narcistisch misbruik heeft, wordt in dit boek veel meer de nadruk gelegd op de detox - het ontgiften - het wegwerken van al dat gif dat iemand toegediend kreeg.

Wat erg prettig is, is dat Mjon van Oers niet verdrinkt in allerlei (vals) sentiment. Op klip en klare manier, bijna zakelijk, geeft ze weer wat iemand kan doen om zichzelf weer terug te vinden na de toxische relatie. Dat vraagt niet alleen een mentale inspanning maar het is ook belangrijk dat je goed voor jezelf zorgt op fysiek gebied d.m.v. beweging en lichamelijk gebied bijvoorbeeld en door goede voeding.
Mjon van Oers begeleidt je als het ware op de reis naar meer bewust zijn, naar innerlijke rust, naar totale vrijheid van jezelf, naar liefde voor jezelf, zelfrespect hebben en accepteren dat het leven is wat het is. En zo kun je de ware, mooie manier van liefde ontdekken. Liefde die energie geeft.

Dat lijkt simpel, misschien klinkt het zelfs zweverig, maar er is niets zweverigs aan. Een giftige relatie tast in ernstige mate bovenstaande zaken aan en het is pittig werken om weer bij jezelf te komen. Jezelf weer te waarderen. 'Je hebt moed nodig om je hart te helen,' zegt Van Oers. Het is hard werken, jezelf aanpakken en onder ogen zien. Het is aan jou om die uitdaging aan te gaan. Het hele boek begeleidt je bij deze reis vol zelfreflectie en het leren begrijpen waarom toxische relaties ontstaan. Het is een reis naar begrip over jezelf en hoe je met jezelf kunt omgaan, totdat je niet meer belemmerd wordt door het gif, zodat je het leven kunt gaan leiden dat bij je past.

Het boek is in feite een handleiding, een baken, die je ten alle tijde kunt openslaan om dat gedeelte op te zoeken waar je op dat moment behoefte aan hebt om vervolgens weer verder te kunnen met de mooie, herstellende reis. Kortom, het is een aanrader voor iedereen die uit een toxische relatie komt maar dat niet alleen, in feite is het een boek dat voor iedereen die wil groeien en leren een uitstekende en leerzame aankoop zou zijn!

Bron> © Dettie @ de leestafel

20 maart 2019 - Uitgelicht in het Nederlands Dagblad

Verliefd op een narcist (1)

Vraagt hij nooit hoe het met je gaat? Komen alle goede dingen in de relatie bij haar vandaan (en de slechte bij jou)? Draait alles om hem? Wordt hij agressief als hij zijn zin niet krijgt? Is zij bijzonder materialistisch? De kans is dan aanwezig dat je een relatie hebt met een narcist. En hoe geweldig die relatie in het begin ook kan voelen (want dát kunnen narcisten: je een fantastisch gevoel geven), uiteindelijk kom je er beschadigd uit. Ook al is narcisme een stoornis, zo’n relatie leidt tot ‘misbruik’, schrijft narcisme-expert Mjon van Oers in haar nieuwe boek Narcistisch misbruik in de liefde. Van Oers schreef al eerder over narcisme. In 2016 verscheen haar boek Voorbij het narcisme in je relaties, familie en werk. ‘Wat vaak opvalt, is dat narcisten op hun werk aardige mensen zijn, en thuis de knop omgaat’, zei ze toen tegen deze krant. Vooral in hun huwelijk kunnen narcisten veel schade aanrichten. Van Oers spreekt van ‘emotionele en psychische mishandeling’, en het kan jaren kosten om daarvan enigszins te herstellen. Over dat herstel gaat voor een belangrijk deel haar boek.

Verliefd op een narcist (2)

Nu moet je oppassen dat je niet iedereen meteen een narcist noemt met wie je (even) niet door één deur kunt. De narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft een aantal heldere kenmerken, die Van Oers uitgebreid in haar boek bespreekt. Mensen kunnen bovendien ook een paar narcistische trekken hebben. Het belangrijkste is dat narcisten geen andere liefde (kunnen) kennen dan die voor henzelf. Daardoor ontwikkelen veel narcisten de neiging om mensen in hun omgeving voor hun eigen voordeel te gebruiken, vaak door hen te manipuleren. Een veelvoorkomende manipulatietactiek is wat kenners gaslighting noemen: door zijn mooie verhalen ga je aan jezelf twijfelen. Je denkt dat jíj gek bent (of harteloos). Met de narcist breken is vaak de beste overlevingsstrategie, zegt Van Oers. Maar ze heeft ook tips voor wie met een narcist leeft: blijf rustig, wees helder en laat je niet uit balans brengen. Een belangrijk hoofdstuk gaat over het onderscheid tussen narcistische en ware liefde. Want liefde die niet onvoorwaardelijk is maar telkens nieuwe eisen stelt – daarmee is iets niet in de haak.  ▶▶ Narcistisch misbruik in de liefde. 50 vragen en antwoorden Mjon van Oers. Uitg. AnkhHermes, Utrecht 2019. 176 blz. € 18,50

2 maart 2019 - Interview met Mjon in het AD

'Een giftig mens leer je herkennen'

Een liefdesrelatie met een narcist kan leiden tot een beschadigd zelfbeeld, en zelfs tot veranderingen in de hersenen. Ervaringsdeskundige Mjon van Oers (49) wijst de weg naar herstel in Narcistisch misbruik in de liefde, 50 vragen en antwoorden.

Wat is narcistisch misbruik?

,,Het is een vorm van psychologische mishandeling die moeilijk valt aan te tonen. Een mens met een narcistische persoonlijkheidsstoornis kleineert, manipuleert, controleert, buit uit en is vaak lichamelijk en seksueel agressief. Anders dan fysieke mishandeling laat narcistisch misbruik geen zichtbare sporen na. Een narcist herken je aan talrijke kenmerken, ik vat ze samen als liefdeloos gedrag. Hij of zij - meestal is het een hij - geeft nooit onvoorwaardelijke liefde. En doet-ie lief, dan is dat uit eigenbelang.

Toen ik tien jaar geleden een relatie kreeg met een narcist, bleek hij al snel een onmogelijke liefde. Hoeveel ik ook gaf, het werkte niet. Ik kwam er maar niet achter wat het probleem was. Pas toen ik na de zoveelste ruzie toevallig struikelde over het woord 'narcist' en het gedrag herkende, begreep ik waar de moeilijkheden in de relatie vandaan kwamen. Ik wilde meer weten en vond in die tijd maar weinig informatie in het Nederlands. Als schrijver besloot ik het onderwerp te belichten, omdat iedereen moet weten wat de gevaren zijn van een liefdesrelatie met een narcist.''

Wat zijn die gevaren?
,,Ik heb de nieuwste inzichten in dit boek verwerkt. Een revolutionaire ontdekking is dat deze vorm van misbruik je hersenen beschadigt. Psychologisch misbruik in relaties speelt een belangrijke rol in het ontstaan van angststoornissen. Daarom benadruk ik het herstel van je gezondheid als je in zo'n situatie zat.

Narcistisch misbruik is een onderschat probleem. Volgens internationale onderzoeken heeft 1 tot 6 procent van de bevolking last van een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Als iedereen in zijn of haar leven vijf keer een relatie aangaat, dan ondergaat een verrassend grote groep de gevolgen. Zelfs met de meest conservatieve inschattingen betekent dit dat de impact enorm is.''

U schrijft dat narcisten zich onbemind voelen, dat ze diep van binnen angst, woede en agressie ervaren. Snakken ze naar liefde, die ze zelf niet kunnen geven?

,,Narcisten snakken niet naar liefde, want ze kennen die gevoelens niet. Ze willen worden gevreesd of geadoreerd. Narcisten zijn zelfs bang voor de liefde, daar kunnen ze niet mee omgaan. Hoe meer liefde je ze geeft, hoe minder je terugkrijgt. Narcisten hongeren naar aandacht en bevestiging, wat ze proberen te verbergen met arrogantie en bravoure.''

Kan iemand zonder uw ervaring een narcist er snel uitpikken?

,,Nee, want narcisten zien er vaak goed uit, hebben een vlotte babbel en kunnen zeer charmant zijn als het ze uitkomt. Ze dragen een perfect masker. Een giftig mens is net een giftige paddenstoel, die moet je leren herkennen. Veel slachtoffers van narcistische mishandeling zijn zich er niet van bewust dat ze een vorm van geestelijk misbruik ondergaan.''

Wat is het eerste signaal?

,,Als iemand je ervan weerhoudt te zijn wie je bent. Iemand die echt van je houdt geeft je de ruimte. Neem je intuïtie serieus."

Wanneer moeten de alarmbellen keihard afgaan?

,,Heb je een keer tegenslag, dan krijg je geen medeleven. Beschouw koud en harteloos gedrag als een heel grote waarschuwing. Hoewel je in het begin van de relatie nooit het valse gezicht van de narcist krijgt te zien, zal hij woedend worden als hij zijn zin niet krijgt. Hij vraagt ook nooit: hoe gaat het met je? Hij luistert niet en kruipt in de slachtofferrol.''

Wat maakt de relatie emotioneel verslavend, zoals u schrijft?

,,Daar zijn verschillende psychologische verklaringen voor te geven. Ik denk dat het vooral komt doordat je in het eerste stadium van de relatie in een droom van ideale liefde belandt. Het misbruik sluipt er langzaam en geniepig in. Tijdens de relatie blijf je hopen dat die droomfase terugkeert, terwijl het een nachtmerrie is geworden. Toch laat de narcist jou met al zijn charmes opnieuw geloven in het sprookje, zodat je er weer in tuint. Totdat je dat patroon herkent.''

Kun je goed herstellen van een relatie met een narcist?

,,Uit eigen ervaring weet ik dat je er uiteindelijk sterker uit kunt komen. Helaas is de schadelijke invloed van narcistisch misbruik in de maatschappij nog onbekend. Er is nog veel baanbrekend werk te verrichten, binnen de geestelijke gezondheidszorg bijvoorbeeld, want slachtoffers van narcisten krijgen vaak nog foutieve diagnoses opgeplakt. Een van de doelen van mijn boek is het herstelproces van mensen versnellen.''

Kan een narcist leren zien wat hij teweegbrengt en veranderen?

,,Ja en nee. Nee, want een narcist heeft zeer gebrekkig zelfinzicht, en dat inzicht is een van de voorwaarden voor positieve verandering. Een narcist wordt nooit de empathische, liefdevolle persoon die je graag zou willen zien. Vooral ook omdat narcisten van zichzelf niet vinden dat ze iets verkeerd doen en zelden in therapie gaan. En ja, hij ziet wat hij teweegbrengt, want al wordt zijn gedrag gedreven door een stoornis, een narcist weet wat hij doet. Hij leert zijn gedrag steeds beter afstemmen en is daarmee een meester-manipulator. Het punt is dat het hem niets kan schelen welke schade hij veroorzaakt. Dat is het grootste probleem: het liefdeloze gedrag.''

Narcistisch misbruik in de liefde is verschenen bij Ankh-Hermes (€18,50).

28 februari 2019 - Knack

Artikel over het boek 'Narcistisch misbruik in de liefde' van Mjon

In haar boek Narcistisch misbruik in de liefde beantwoordt auteur en autoriteit op het gebied van narcisme Mjon van Oers vijftig vragen over (leven met) narcisten. Knack biedt u graag drie vragen en antwoorden aan. Hoe herken je een narcist, wat zijn typisch narcistische eigenschappen, en wat is het verschil tussen een psychopaat, een sociopaat en een narcist?

Hoe herken je een narcist? 'De diepgaande gevoelens van een volwassen liefde ervaren ze niet'

Narcisme is niet zomaar een labeltje. Hoe herken je een narcist?

De term 'narcist' is tegenwoordig een populair label voor allerlei psychische tekortkomingen. Later we echter niet vergeten dat er een enorm verschil zit tussen wat nog 'normale' narcistische eigenschappen zijn, en een allesoverheersende narcistische persoonlijkheidsstoornis.

"Narcisten met veel macht kunnen enorme schade en crisissen in de samenleving veroorzaken."

Narcisme komt als persoonlijkheidskenmerk bij iedereen wel voor, in verschillende gradaties. Een persoon kan een aantal narcistische kenmerken hebben, wat tamelijk normaal is, of er erg veel hebben, zoals het geval is bij een narcistische persoonlijkheidsstoornis, of er ergens tussenin zitten. Een echte narcist vertoont niet zomaar wat arrogante gedragspatronen, maar heeft een ernstige psychische aandoening.

Narcisten met veel macht kunnen enorme schade en crisissen in de samenleving veroorzaken. Dichter bij huis kunnen ze je als familielid, collega of baas volledig te gronde richten. Nog dichterbij komt een narcist in romantische relaties. Ze manifesteren zich naar buiten toe als de perfecte partner, maar hebben ondertussen geen oog voor het welzijn van hun partner of de omgeving. De enige aan wie iemand met de narcistische stoornis denkt, is aan zichzelf. Het is logisch dat dit veel, heel veel problemen in liefdesrelaties veroorzaakt.

We hebben dus allemaal wel wat narcistische eigenschappen, maar je moet er buitensporig veel van hebben voordat je wordt gediagnosticeerd als een narcist. Er worden negen hoofdeigenschappen onderscheiden. Om te worden gediagnosticeerd als narcist moet je op minimaal vijf eigenschappen scoren om de diagnose van een narcistische persoonlijkheidsstoornis te krijgen.

Wat zijn nu deze negen typisch narcistische eigenschappen?

1. Een opgeblazen gevoel van eigen belangrijkheid (zonder de bijbehorende prestaties).
2. Fantasieën over grenzeloos succes, grenzeloze macht, genialiteit of ideale liefde.
3. Gedachten over hoe bijzonder en uniek men is.
4. Excessieve behoefte aan bewondering.
5. Het gevoel bijzondere rechten te hebben.
6. Anderen exploiteren en misbruiken voor eigen gewin.
7. Een gebrek aan empathie; niet bereid de gevoelens en behoeften van anderen te erkennen.
8. Afgunstig op anderen, of ervan overtuigd dat anderen afgunstig zijn.
9. Arrogant of hooghartig in houding of gedrag.

Deze lijst bevat de hoofdkenmerken, maar de ene narcist is de andere niet. Zo eist de 'openlijke' narcist vaak de aandacht op en trekt hij zich weinig van anderen aan. De 'verborgen' of 'sensitieve' narcist gaat ook voor eigen gewin, maar is juist gevoelig voor andermans mening.

Natuurlijk mechanisme
Laten we niet vergeten dat narcisme ook nog ergens goed voor is. In de gezonde vorm is het een natuurlijk mechanisme van het menselijke ego tot zelfbehoud. In de psychoanalyse wordt narcisme gezien als noodzakelijk voor onze ontwikkeling. Het is het streven van een kind om groot en zelfstandig te zijn. Eenmaal volwassen, maakt het kinderlijke egocentrisme plaats voor een gezonde eigenliefde, gecombineerd met aandacht voor de behoeften van anderen. Wie lijdt aan de narcistische persoonlijkheidsstoornis is emotioneel onvolwassen gebleven. De narcist is blijven hangen in de kinderlijke fase en denkt dat alles altijd om het eigen ik draait.

Narcisten leven continu vanuit egocentrische gedragingen, gevoelens en gedachten. Natuurlijk, we zijn allemaal weleens boos, egoïstisch of oneerlijk, maar dat is niet geboren uit een verlangen om andere mensen te kwetsen en te misbruiken. Geen normaal mens doet dat, en daarin schuilt het grootste verschil met iemand met de narcistische persoonlijkheidsstoornis.

De schattingen, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, over het aantal mensen met een narcistische stoornis lopen sterk uiteen. Bovendien zijn er verschillen van inzicht over wat nu een echte narcistische persoonlijkheidsstoornis is, en wat een karakter met narcistische trekken. Er zijn echter gegronde redenen om aan te nemen dat beide groepen groot zijn, en dat het aantal mensen met een narcistische stoornis in elk geval veel groter is dan men vaak vermoedt of inschat. En geloof me, je wilt met geen van hen je leven delen.

Het gedrag van narcisten heeft een herkenbaar patroon. Je moet alleen wel weten waar je op moet letten.

Wat zijn typisch narcistische eigenschappen?

Er was eens een knappe jongeman, Narcissus genaamd en gedefinieerd als een mythisch wezen, die verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld, waardoor hij voor straf in een narcis veranderde.

Nu, in het tijdperk van internet, worden narcisten vaak gedefinieerd als mensen die soms slim, soms dom, maar op een bepaalde manier bijna altijd sluw en geslepen zijn. Het kunnen helden zijn die hunkeren naar aandacht in welke vorm dan ook. Of het kan de man zijn die leeft in het sprookjesland van de liefde en die jou daarin probeert mee te slepen. Narcisten voelen zich onbemind en onwaardig. Vandaar dat ze zo hard hun best doen om gezien te worden. Hoe meer weerstand ze tegenkomen, hoe moeilijker het wordt ze te negeren.

Het gedrag van narcisten heeft een herkenbaar patroon. Je moet alleen wel weten waar je op moet letten. De wetenschappelijke omschrijvingen van een narcist zijn vaak ingewikkeld. Daarom volgen hier tien veelvoorkomende profielen van mensen met typisch narcistische eigenschappen. Ze kunnen je helpen om narcisten gemakkelijker te leren herkennen in het dagelijkse leven.

1. Narcisten zijn diegenen die je met hun overtuigende charme al tijdens het eerste afspraakje helemaal voor zich weten te winnen, om je snel daarna vast te ketenen.
2. Narcisten zijn die partners die je verraden in de liefde, die beledigend, manipulatief en bezitterig zijn, die niet alleen de relatie verpesten, maar ook je gevoel van eigenwaarde, je financiën, en, als ze de kans krijgen, je hele leven.
3. Narcisten zijn die ouders in een disfunctioneel gezin die de kinderen misbruiken voor hun eigen belangen, die hen verwaarlozen, negeren of juist buitensporig verwennen, die hen controleren en veel psychische schade aanrichten.
4. Narcisten zijn die vrienden die onverantwoordelijk, egocentrisch, onbetrouwbaar en oneerlijk zijn en die grote problemen in je leven kunnen creëren.
5. Narcisten zijn die buren die valse geruchten verspreiden, disharmonie brengen in de buurt en mensen tegen elkaar opzetten.
6. Narcisten zijn die familieleden die de hele familie in rep en roer brengen; het zijn de pestkoppen die anderen vaak naar beneden halen en intimideren met hun driftbuien.
7. Narcisten zijn die collega's die manipulatief, onethisch en oneerlijk zijn en die bereid zijn om persoonlijke en zakelijke schade aan te richten om hun doelen te bereiken.
8. Narcisten zijn die bazen die de macht en controle willen en met opzet anderen in het geniep schade toebrengen, om er zelf beter van te worden.
9. Narcisten zijn die politici die alleen het beste met zichzelf voor hebben, onverantwoordelijk gedrag vertonen, mensen in de samenleving tegen elkaar opzetten, angst zaaien, de zwakkere als zondebok gebruiken en de verworvenheden en rechten van de mens aantasten.
10. Narcisten zijn die staatshoofden, leiders en mensen die tot de elite behoren die gewetenloos hun macht misbruiken, oorlog voeren, mensen onderdrukken met het schuldensysteem en het milieu verwaarlozen.

Wat is het verschil tussen een psychopaat, een sociopaat en een narcist?

Je kunt begrippen als 'psychopaat', 'sociopaat' of 'narcist' googelen. Doe je dat, dan krijg je van psychiaters, psychologen, sociologen en andere deskundigen totaal verschillende antwoorden op de vraag wat je onder deze begrippen kunt verstaan. Hoe ga je om met deze verwarrende overdaad aan betekenissen?

Kenmerk psychopathie

Narcisme staat vaak genoemd als een van de eigenschappen van psychopathie. Ter verduidelijking: de 'psychopathische persoonlijkheid' was de diagnostische term die decennialang gebruikt werd, totdat daar de term 'sociopathische persoonlijkheid' voor in de plaats kwam. Later werd deze laatste term weer veranderd in de 'antisociale persoonlijkheid', die inmiddels alweer heeft plaatsgemaakt voor de 'antisociale persoonlijkheidsstoornis' en de 'narcistische persoonlijkheidsstoornis'.

Deze veranderingen ondersteunen het idee dat de scheidslijn tussen narcisten en psychopaten veel dunner is dan sommigen eerder hadden gedacht. De eigenschappen en gedragingen van psychopaten vertonen dan ook veel overeenkomsten met die van narcisten en sociopaten.

De kern van narcisme

Men is er dus niet zeker van of er een werkelijk verschil bestaat tussen de verschillende labels, als het al zinvol is om dat onderscheid te maken. De term 'narcisme' kennen we al heel lang. De essentie ervan staat beschreven in de mythe van Narcissus. Deze eeuwenoude mythe beschrijft waar het in de kern bij dit gedrag om gaat: een gebrek aan liefde!

Gebrek aan liefde is de allesoverheersende reden dat deze personen kunnen zijn zoals ze zijn. Een narcist kan misschien zeer liefdevol acteren, maar de échte diepgaande gevoelens van een volwassen liefde kan hij niet ervaren, net zomin als een gewetenloze psychopaat of sociopaat dat kan.

Niet zomaar een labeltje

Al deze aandoeningen zijn giftig, en niet te behandelen. In relaties volgen mensen met een dergelijke stoornis allemaal hetzelfde patroon: eerst idealiseren ze hun partner, dan devalueren ze haar, en ten slotte verwerpen ze haar.

En dit is dan ook wat alle slachtoffers en overlevers verenigt: ze zijn misbruikt. Niet door iemand met zomaar een labeltje, maar door personen met een ernstige stoornis van extreem manipulatief, kwetsend en liefdeloos gedrag.
Ik heb het hier bewust niet over een hiërarchie van misbruik, omdat de ene persoonlijkheidsstoornis niet beter of slechter is dan de andere.

Dus of je nu betrokken bent geweest bij een relatie met wat je noemt een narcist, een sociopaat of een psychopaat, het eindresultaat is hetzelfde, namelijk: je bent misbruikt en er wacht je een moeilijke weg naar herstel.

Narcistisch misbruik in de liefde van Mjon van Oers is uitgegeven bij AnkhHermes, 176 bladzijden, ISBN 9789020215380, €18,50.

Orgineel artikel @ knack.be

Mjon in de Margriet over het boek Voorbij het Narcisme

INTERVIEW KOORDDANSER MAGAZINE, EDITIE JULI/AUGUSTUS 2016

Narcisme is een gedragspatroon dat voor de omgeving erg lastig is. De basis ervan is angst en het komt veel voor: de hele westerse (media-)cultuur neigt ernaar. Mjon van Oers schreef een boek over narcisme in relaties, familie en werk.

In echtscheidingen en bij relatiebreuken klinken naar en door beide partijen dikwijls de vreselijkste kwalificaties. Vaak komen die voort uit verdriet, boosheid en de nog niet verwerkte verliesemoties. Verwijten als narcist’, ‘borderliner’ en ‘autist’ klinken dikwijls. Iets vaker zijn mannen in de statistieken narcistisch. Maar de schade van échte narcisten is veel groter dan gedacht. ‘Het gebeurt vaker dat er echtscheidingen plaatsvinden waarbij mensen in hoge conflicten belanden en dat niemand het narcisme bij een van de partners herkent’, aldus Mjon van Oers. Zij schreef ‘Voorbij narcisme’. Wie het aandurft om over dit onderwerp een boek te schrijven, heeft lef. Want daarmee voorziet ze niet alleen ruziënde partijen van munitie, maar legt de schrijver ook de vinger op een stoornis in het collectieve westerse bewustzijn. Of zout in de wond, maar net hoe je het bekijkt. Het is een handzaam en zeer leesbaar boek voor wie met narcisme in werk of relatie te maken krijgt.


Wat is narcisme precies? Zie kader, onderaan.

Kort gezegd: een diepgaand patroon van én ingebeelde grootheid én grote behoefte aan bewondering én gebrek aan empathie voor anderen.

En dat raakt niet alleen ruziënde echtelieden, maar de hele maatschappij. Recent werden bankmensen in een parlementaire enquête ondervraagd over hun hoogmoedige en voor de maatschappij schadelijke beslissingen. Toen bleek dat ambitie en grootheidswaan de leidende motieven waren geweest, zónder enige spoor van empathie voor de samenleving. In die zin vormen narcistische leiders en machthebbers een groot gevaar voor de samenleving. Joris Luyendijk schreef hierover een ontluisterende en alarmerende bestseller onder de veelzeggende titel ‘Het kan niet waar zijn’. Daarin komt het beeld naar voren van amorele mannen die hun innerlijke kompas kwijtraakten in hun manische streven naar grootheid. De term narcisme is menigmaal gevallen in commentaren op hun handelswijze. Narcisme levert dus niet alleen stof tot nadenken voor het persoonlijke domein, maar is ook van belang voor het collectieve domein.Een paar vragen aan schrijfster Mjon van Oers.

Waarom dit onderwerp?

‘Dat ik over het onderwerp narcisme ben gaan schrijven is eigenlijk geheel organisch verlopen. Jaren geleden zat ik in een zeer moeilijke relatie, toen ik voor het eerst over het woord narcist struikelde. Ik las de omschrijving van een typische narcist en schrok, want mijn partner voldeed daar in zijn geheel aan. Zijn onmogelijke gedrag had dus een naam! Ik zocht verder en na wat speurwerk vielen alle puzzelstukje in elkaar. Eindelijk begreep ik waar de vele moeilijkheden in de relatie vandaan kwamen. Want, hoe ik ook mijn best deed het was nooit goed genoeg, en hoeveel liefde ik ook gaf, het werkte gewoon niet.’

En dan maar een boek schrijven?

‘Toen ik zelf verder op onderzoek uitging, vond ik nog maar weinig informatie die in het Nederlands was geschreven. Daar was ik verbaasd en verontwaardigd over, omdat ik vind dat iedereen de gevaren van het aangaan van een relatie met een narcist zou moeten weten. Ik besloot daarom mijn vermogen als schrijver te gebruiken en schreef een special van tien artikelen met de titel: narcisme nader bekeken, op een openbare website. De vele hartverscheurende verhalen, overweldigende reacties en stroom aan vragen die hierop volgden, vroegen om uitgebreidere informatie. Ik schreef daarom een serie e-books met de titel Verraden door liefde, over narcisme in relaties, die al snel een bestseller werd.’

Narcisme is een veelomvattend onderwerp…

‘Ja, narcisme komt niet alleen voor in liefdesrelaties, maar eigenlijk in de gehele maatschappelijke cultuur. Het nieuwe boek ‘Voorbij het narcisme’ geeft een nog breder perspectief op narcisme, en was voor mij dan ook een logisch vervolg op de e-books om te schrijven. Narcisme is een ‘hot’ onderwerp geworden. Aan de ene kant ben ik daar heel blij mee.. Aan de andere kant is het inmiddels zo’n ‘containerbegrip’ geworden, dat het van alles en nog wat kan betekenen. Er is veel onduidelijkheid.’


Wat is de oorzaak eigenlijk?

‘De wetenschap duikelt nog over elkaar heen, om te bepalen wat de oorzaak van narcisme exact is. Eén ding is er inmiddels wel duidelijk, het gaat uiteindelijk om een beschadiging in het brein, waar het narcistisch gedrag vandaan komt. Waarschijnlijk heeft het ontstaan te maken met een genetische aanleg. Bij de verdere ontwikkeling kan door opvoeding en levenservaringen het narcisme dan verder wel of niet tot uiting komen. Neurologisch zie je dat bij narcisten bijvoorbeeld de spiegelneuronen niet ontwikkeld zijn, ze zijn wel aanwezig, maar niet voldoende ontwikkeld. Eigenlijk hebben ze niet genoeg eigenheid, een ik. Ze hebben een spiegelbeeld nodig als bevestiging, vandaar hun grote hang naar erkenning, bewondering als noodzakelijk vervanging van het afwezige zelfbeeld.’

Te veel zelfliefde?

‘Nee, het tegendeel, te weinig, of zelfs geen. Ze zien zichzelf niet door hun angst.

Gebrek aan liefde in het leven en dat leidt tot angst. Ze hebben vaak in hun jonge jaren ouders gehad die hen op een voetstuk plaatsten óf ze kregen juist weinig aandacht en geruststelling van ouders die teruglachten en hen geruststelden toen ze onzeker waren. Ze hebben geen houvast voor hun ik, geen geruststelling waardoor ze steeds bang zijn en die angst overschreeuwen, en helaas dan anderen gaan kleineren om zichzelf erboven te voelen.’

Zijn er niveaus in narcisme?

‘Ik onderscheid er drie. Het eerste is het normale narcisme dat iedereen in zich heeft. Het tweede is de lichte variant van iemand die erg graag schouderklopjes ontvangt en daardoor altijd het beste beentje voor zet, haantje de voorste en de beste in de klas moet zijn. Dit niveau kan irritant zijn maar vinden we nog redelijk normaal. En het derde niveau is dat van de Narcistische Persoonlijkheid Stoornis (NPS). Dit niveau is iemand die op anderen neerkijkt en in het geheel niet tegen kritiek kan. Wees gerust: als je je echt zorgen maakt of je misschien narcist bent, ben je het waarschijnlijk niet. Want dan ben je al bereid om naar jezelf te kijken en dat kan en wil een narcist nooit. Je hebt pas echt reden tot grote bezorgdheid wanneer de nare kanten van narcisme, zoals het gebrek aan empathie en geweten, uitdraaien op een patroon van manipulatie, intimidatie en agressie. Zeker als er tekenen zijn van ontrouw, mishandeling, controlerend gedrag en onredelijke woede-uitbarstingen, dan is er wel degelijk iets aan de hand.’


Lijden ze aan een diep gevoel van afgescheiden zijn?

‘De manier waarop een narcist in het leven staat is er een met een chronisch gebrek aan liefde. Angst brengt logischerwijs een ander soort handelen met zich mee dan liefde. Het drama van de narcist is dat hij geen liefde kan voelen en daardoor eigenlijk continu leeft in angst en daar ook uit handelt. Een narcist leeft als soldaat in een oorlog: ieder moment kan de spanning oplopen en de ‘bom’ ontploffen. Ze worden boos op hun omgeving en maken zich schuldig aan misbruik. Ook delen ze hun omgeving in in kampen: mensen die voor en tegen hen zijn. In de basis zien ze zichzelf afgescheiden van de wereld en anderen en is er een immense leegte in henzelf waardoor ze ook niet terug kunnen vallen op een gezond ik-besef. Daardoor moeten ze steeds weer hun bestaansrecht bevechten, afdwingen en bewezen krijgen van de omgeving.’


Komt een narcist ooit tot inkeer?

‘Zelden. Maar soms door een voorval zoals een hersenbloeding kan iemand minder onaangenaam worden voor zijn of haar omgeving. Maar de eerste narcist die tot zelfinzicht komt moet nog geboren worden; want in hun beleving is het zo dat zij geen gebrek hebben. In therapie kan het gedrag veranderen, de stoornis blijft. Eigenlijk is er geen hoop op genezing, vandaar dat we zulke mensen geen verantwoordelijkheid zouden moeten geven in het maatschappelijke verkeer. Ik ken interimmanagers die hele dagen de puinhopen van narcisten in organisaties moeten opruimen.’


Heb je zelf een narcistisch trekje?

‘Ja, net zoals iedereen. Ook ik heb bijvoorbeeld wel eens de neiging om iets recht te praten wat krom is voor mezelf, of om de schuld voor mijn eigen falen, aan ‘de omstandigheden’ te geven. Uiteindelijk doe ik wat ik doe wel met liefde en een warm hart en dat maakt toch een groot verschil.’

Meer: narcismeinrelaties.nl

Link naar orgineel artikel: Nooit goed genoeg, Mjon van Oers schreef narcisme

Door Ewald Wagenaar

Juni 2016 - Artikel in het Nederlands Dagblad

Pas op voor de narcist

Hun slachtoffers worden niet geloofd, en in de kerk zitten ze snel op een centrale plek. Narcisten zijn manipulatieve, ik-­gerichte mensen die gerust hun ­omgeving misbruiken ter meerdere eer en g­lorie van henzelf. Help, zou ik ook narcistisch zijn?

Ik ben dol op het invullen van psychologische testjes op het internet. Zo stuitte ik onlangs op een Engelstalige website op een narcisme-testje. Van de uitslag schrok ik. Na het beantwoorden van de veertig vragen bleek ik allerlei symptomen van narcistisch gedrag te vertonen. Op ijdelheid scoor ik gelukkig laag, op zelfbewustzijn daarentegen behoorlijk hoog. Ik sta ook best graag in het centrum van de belangstelling. Heb ik nu een probleem?

‘Ik heb goed nieuws voor je’, zegt Mjon van Oers lachend. ‘Als je je echt zorgen maakt over narcisme, dan heb je er vermoedelijk geen las van…

Voorbij het narcisme in je relaties, familie en werk

ISBN 9789020212662

Uitgever VBK Media / AnkhHermes